• Szkolna Poradnia Językowa

        • „Aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa.”

           

          Od 2018 roku Szkolną Poradnię Językową prowadzi Łucja Siniowska, pod opieką pani Beaty Bresler.

           

          Język to główne narzędzie komunikacji, dlatego tak ważne jest, aby go pielęgnować i posługiwać się nim poprawnie. Powinniśmy poznawać nasz język, aby sprawnie formułować myśli, aby nasze wypowiedzi były zrozumiałe dla innych. W tym roku szkolnym dalej będziemy udzielać wskazówek, przyglądać się błędom językowym i wspólnie je analizować. Przykłady „trudnych przypadków” językowych przygotowuje: Łucja Siniowska
          Konsultacja: Beata Bresler 

          Na dworze czy na dworzu?

          Wyraz „dwór” odmienia się w następujący sposób:

          M. dwór

          D. dworu

          C. dworowi

          B. dwór

          N. dworem

          Ms. dworze

          W. dworze

          Zatem poprawnie powinniśmy mówić: „Spędzam czas na dworze”.

           

          Wiele osób używa wyrażenia „w każdym bądź razie”, jednak jest ono błędne i nie powinno występować nawet w języku potocznym. Powstało ze skrzyżowania dwóch innych, poprawnych i logicznych wyrażeń: „w każdym razie” oraz „bądź co bądź”.

           

          Jeść kotlet a jeść kotleta…
          Prawidłowo należy mówić „jem (kogo? co?) kotlet”. Tak samo mówimy „jem bigos”, a nie „bigosa”.
           
          Dr. czy dr?
          Zasada jest prosta. Jeśli skrót i skracany wyraz kończy się tą samą literą, kropka jest zbędna. Jednak w innych przypadkach (np. w dopełniaczu) wyraz brzmi inaczej, a ostatnie litery są już inne. Napiszemy: „Jest dr Kowalski” i: „Nie ma dr. Kowalskiego”.


          Nie lubię kakaa czy nie lubię kakao?
          Rzeczownik kakao jest nieodmienny, czyli w każdym przypadku i w każdej liczbie ma taką samą formę. Poprawnie mówimy: „Nie lubię kakao”.  

          Często mówi się: Dzisiaj była u nas kontrol.
          Jednak poprawna forma brzmi: Dzisiaj była u nas kontrola.

           

          Trzeci październik czy trzeci października?
          Wyrażenie „trzeci październik” jest błędne, ponieważ miesiące  jak każde inne wyrazy również podlegają odmianie. Zatem poprawnie mówimy: „trzeci października”.

          Bardzo często popełnianym błędem jest sformułowanie „tu pisze”. Za poprawną można uznać jedynie formę „tu jest napisane”. Jeśli jednak zależy nam na użyciu krótszej formy, najlepiej powiedzieć „tu piszą”, np. w czasopiśmie.

          Jak odmieniamy rzeczownik „przyjaciele”?
          M. przyjaciele
          D. przyjaciół
          C. przyjaciołom
          B. przyjaciół
          N. przyjaciółmi
          Ms. przyjaciołach
          W. przyjaciele

            

          W latach 2014 - 2017 Szkolną Poradnię Językową prowadziła Magda Jaworska, pod opieką pani Beaty Bresler.

           

          Język to główne narzędzie komunikacji, dlatego tak ważne jest, aby go pielęgnować i posługiwać się nim poprawnie. Powinniśmy poznawać nasz język, aby sprawnie formułować myśli, aby nasze wypowiedzi były zrozumiałe dla innych. W nowym roku szkolnym 2015/2016 dalej będziemy udzielać wskazówek, przyglądać się błędom językowym i wspólnie je analizować. Przykłady „trudnych przypadków” językowych przygotowuje: Magda Jaworska
          Konsultacja: Beata Bresler

          • Często możemy usłyszeć lub przeczytać zwrot „naigrywać się z czegoś”. Czy jest to poprawna forma?
          Wielu z nas używa formy „naigrywać się”. Jest to błąd. Jak się okazuje w języku polskim nie ma takiego czasownika. Poprawna forma to „naigrawać się”. Np. Dziewczyny naigrawały się z koleżanki.

          • Z wyjątkiem/za wyjątkiem
          Poprawna forma to „z wyjątkiem” (pomijając coś, z wyłączeniem czegoś/kogoś). „Za wyjątkiem” to błąd językowy. Poprawnym sformułowaniem jest również w drodze wyjątku. Najczęściej używa się go w stylu urzędowym.

          • Kiedy -ii, -ji, -i?
          Jest to niemały kłopot, z którym spotykamy się dość często. Jaka jest reguła?
          -ii:
          w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników zakończonych w mianowniku na "ia", gdy wymawiamy "ji"
          unii (unia), komedii (komedia)
          w dopełniaczu liczby mnogiej rzeczowników zakończonych w mianowniku na "ia", gdy wymawiamy "ji"
          unii, komedii
          niektóre wyjątki: głębi (głębia), ziemi (ziemia)
          -ji:
          w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników liczby pojedynczej, w których zakończenie "-ja" występuje w mianowniku po spółgłoskach "c", "s", "z"
          żaluzji (żaluzja), misji (misja)
          w dopełniaczu liczby mnogiej rzeczowników, w których zakończenie "-ja" wystęuje w mianowniku liczby pojedynczej po spółgłoskach
          misji
          -i:
          w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników liczby pojedynczej, w których zakończenie "-ja" występuje w mianowniku po spółgłoskach
          zbroi (zbroja), trói (trója)
          w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników zakończonych w mianowniku na "-ia", gdy wymawiamy "i"
          wiśni (wiśnia), bieżni (bieżnia)
          w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na "-ea" oraz w odmianie wyrazu "kolej"
          idei (idea), kolei (kolej)

          • Jak odmieniać nazwiska? Idę do państwa Nowak czy do państwa Nowaków?
          Poprawna jest druga forma: Idę do państwa Nowaków.

          • Błędy frazeologiczne
          Często w frazeologizmach naruszamy stałość związku, zamieniamy słowa, postać gramatyczną, krzyżujemy związki, co prowadzi do błędu. Przykłady:
          - ogarnęła go ciemna rozpacz, zamiast: ogarnęła go czarna rozpacz.
          - odniósł porażkę, zamiast poniósł porażkę
          - wyrwać się jak przysłowiowy Filip z konopi zamiast wyrwać się jak Filip z konopi

          • Oddziaływuje czy oddziałuje? Jak poprawnie napisać?
          Forma oddziaływuje jest bardzo często spotykana, choć wciąż uchodzi za błąd. Dlatego poprawnie napiszemy oddziałuje.

          • Tylni/tylny
          Często ten przymiotnik może sprawić nam niemały kłopot. W liczbie pojedynczej poprawnie powiemy tylny, np. tylny napęd. W liczbie mnogiej tylni, np. tylni obrońcy.

          • Kosztować taniej/drożej, kosztować mniej/więcej
          Zwrot kosztować drożej (taniej) można zakwalifikować do zwrotów potocznych. Poprawniejsza, bardziej neutralna stylistycznie forma to kosztować mniej (więcej).

          • Ciężko powiedzieć, trudno powiedzieć…
          Na pewno każdy z nas spotkał się kiedyś z powiedzeniem ciężko powiedzieć, ciężko stwierdzić, ciężko zrozumieć. Niestety nie jest to poprawna forma. Błąd polega na zastąpieniu przysłówka „trudno”, przysłówkiem „ciężko”.

          • Pełny komplet
          Komplet sam w sobie jest pełny, dlatego przypadek ten nazywamy często „masłem maślanym”. Wystarczy, że powiemy komplet lub pełny zestaw.

          • Wziąć na tapet czy na tapetę?
          Często spotykamy się z wyrażeniem „Wziąć coś na tapetę”. Poprawna forma tego wyrażenia to: „Wziąć coś na tapet”.
          *tapet- stół nakryty zielonym suknem, przy którym dawniej toczono obrady.

          • Tytuł piszemy w cudzysłowiu czy cudzysłowie?
          M. cudzysłów
          D. cudzysłowu
          C. cudzysłowowi
          B. cudzysłów
          N. cudzysłowem
          Ms. cudzysłowie
          W. cudzysłowie
          Zatem poprawnie powiemy „Tytuł piszemy w cudzysłowie”.

          • Przekonywujący, przekonywający czy przekonujący?
          Choć najlepiej przyjęła się forma „przekonywujący” oficjalnie jest ona niepoprawna. Dwie pozostałe formy są przyjęte jako prawidłowe.

          • Jak odmieniamy przymiotnik „suchy”?
          W liczbie pojedynczej z odmianą tego wyrazu nie ma żadnego problemu: ja jestem sucha, ty jesteś suchy, on jest suchy, ona jest sucha, ono jest suche. W liczbie mnogiej ten przymiotnik może sprawić kłopot. Choć może brzmieć to nienaturalnie, poprawnie powiemy: my jesteśmy susi, wy jesteście susi, oni są susi, one są suche.

          • Półtora czy półtorej?
          Obie formy są poprawne, jednak w różnych sytuacjach. Wyrazu „półtora” użyjemy, kiedy będzie on łączył się z rzeczownikiem rodzaju męskiego i nijakiego (np. półtora roku, półtora jajka). Natomiast „półtorej”, kiedy będzie łączył się z rzeczownikeim rodzaju żeńskiego (np. półtorej godziny).

          • Chodzimy do pizzerni czy pizzeri?
          Poprawnie powiemy „Idę do pizzeri”. Jest to wyraz pochodzący z języka włoskiego.

          • Jak odmieniamy wyraz „kasza manna”?
          M. kasza manna
          D. kaszy manny
          C. kaszy mannie
          B. kaszę mannę
          N. kaszą manną
          Ms. kaszy mannie
          W. kaszo manno

          • Wcześniaki czy wcześniacy?
          Poprawna forma tego wyrazu w liczbie mnogiej to „wcześniaki”

          • Płaszcz ubrać czy założyć?
          Czasownik „ubrać” ma kilka znaczeń:
          - ozdobić, przybrać (np. choinkę)
          - włożyć na kogoś lub coś ubranie, obuwie itp.
          - kupować lub szyć komuś ubranie
          Zatem wyrażenie „ubrać płaszcz” jest błędne. Możemy powiedzieć „ubrać się w płaszcz” lub „założyć płaszcz”

          • Dobra/zła renoma
          Definicja słowa „renoma” mówi, że jest to przychylna, pozytywna opinia, dlatego nie może być ona dodatkowo opisana epitetem „zła” lub „dobra”.

          • Najbardziej/najmniej optymalny
          Wyraz „optymalny” określa coś najlepiej dostosowanego do danej sytuacji. Nie można tego wyrazu wartościować.

          • Twardy czy ciężki orzech do zgryzienia?
          Poprawna forma tego frazeologizmu brzmi: „twardy orzech do zgryzienia”. Przymiotnika „trudny” nie można zastąpić przymiotnikiem „ciężki”, ponieważ wyrażenie nabrałoby innego znaczenia.

          • Ilość, a liczba
          O ilości czegoś mówimy, kiedy jest to niepoliczalne (np. ilość wody). Natomiast rzeczownika „liczba” używamy w odniesieniu do czegoś co jest policzalne (np. liczba miejsc).

          • Tę czy tą?
          Obie formy są poprawne, jednak w innych sytuacjach. Jedna jest używana w bierniku np. Muszę podlać (kogo? co?) tę roślinę. Natomiast druga w narzędniku np. Nie radzę sobie (z kim? z czym?) z tą pracą.

          • Proszę pani, proszę panią
          Zwrot „proszę panią” używamy na przykład, gdy chcemy powiedzieć „Proszę panią o wypełnienie dokumentów”. Natomiast, kiedy chcemy zwrócić kogoś uwagę mówimy „proszę pani” np. Proszę pani, czy mogę wyjść z klasy?

          • Adres zamieszkania
          Jest to źle sformułowane wyrażenie. Możemy zastąpić je na przykład zwrotem: miejsce zamieszkania (Jakie jest pani miejsce zamieszkania?)

          • Odnośnie do czegoś, odnośnie czegoś
          Poprawna forma przyjęta w języku polskim to „odnośnie do czegoś”, jednak obie formy są często stosowane.

          • Dostałam kwiatka czy kwiatek?
          Poprawnie powiemy: Dostałam (kogo? co?) kwiatek.

          • Większa połowa
          Jest to często używane sformowanie. Jednak nie jest ono poprawne, ponieważ jedna połowa nie może być większa od drugiej. Te wyrażenie można zastąpić innymi, np. „ponad połowa”, „większa część”, „większość”.

          • Z rzędu czy pod rząd?
          Formę „pod rząd” uważa się za błędną, jednak obie formy są bardzo często używane.

          • Orginalny/oryginalny
          Jedyną poprawną formą w języku polskim jest forma „oryginalny”. Natomiast wymawiać ten wyraz można na dwa sposoby.

          • Bynajmniej, a przynajmniej
          Często te dwa wyrazy są ze sobą mylone, jednak w rzeczywistości oznaczają co innego. Bynajmniej - partykuła wzmacniająca przeczenie zawarte w wypowiedzi lub wykrzyknik będący przeczącą odpowiedzią na pytanie. Np. „-Planujesz wyjazd? -Bynajmniej, zostaję w domu”. Przynajmniej - partykuła, która wyznacza minimalny zakres czegoś lub komunikację, że ilość lub miara czegoś jest nie mniejsza od wymienionej i że może być większa. Np. „Wyjechała przynajmniej na rok”.

          • Kiedy zwroty grzecznościowe piszemy wielką literą?
          Zwroty grzecznościowe pisane wielką literą są wymagane w listach, natomiast często są one spotykane w innych formach pisemnych.

          • Pojedyńczo czy pojedynczo?
          W odmianie pisanej języka polskiego poprawna jest forma „pojedynczo”.

          • Będę czytać czy będę czytała?
          Obie formy tej wypowiedzi są poprawne i dopuszczalne.

          • Flaga biało-czerwona / biało czerwona
          Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy z łącznikiem. Zatem forma „biało-czerwona” jest poprawna.

          • Jak odmieniamy czasownik „klaskać”? Klaszczę czy klaskam?
          ja klaszczę
          ty klaszczesz
          on/ona/ono klaszcze
          my klaszczemy
          wy klaszczecie
          oni/one klaszczą

          • Liczba mnoga od słowa tata
          Poprawna forma tego wyrazu w liczbie mnogiej to „tatowie”, choć brzmi to trochę nienaturalnie. Np. Nie ma tatów.

          • Spadać w dół
          Jest to błędne sformułowanie, ponieważ część podrzędna gramatycznie zawiera elementy treściowe występujące już w wyrazie nadrzędnym. Spadać nie można w innym kierunku.

          • Wielka litera
          Forma „pisać z wielkiej litery” jest błędna, poprawnie powiemy „pisać wielką literą”. Np. Rzeczowniki własne piszemy wielką literą.

          • Jest napisane/pisze
          Często spotykamy się z formami „coś pisze” i „coś jest napisane”. Która forma jest poprawna? Obie mają inne zastosowanie. Wyrażenie „coś pisze” oznacza czynność trwającą. Np. On pisze list z wakacji. Zaś wyrażenie „coś jest napisane” jest używane, kiedy mówimy o położeniu tekstu. Np. Na tablicy informacyjnej jest napisane, że 20 października odbędzie się koncert.

          • Mówimy „rozumiem” czy „rozumię”?
          Za poprawną wymowę uznaję się formę „rozumiem”

          • Kobieta sędzia czy sędzina?
          Potocznie kobietę sędzię można nazwać sędziną, jednak oficjalnie nazywamy ją sędzią.

          • Na najwyższym podium
          Jest to błędne sformułowanie. Można co najwyżej stanąć na najwyższym stopniu podium.

          • Dzień dzisiejszy
          Jest to wyrażenie, które przyjęło się w języku potocznym. Lepiej zastąpić je prostszą, poprawniejszą formą np. dziś, dzisiaj.

          • Bohaterowie czy bohaterzy ?
          Obie formy są poprawne i dopuszczalne w języku polskim.

           

           

          W latach 2012-2014 Szkolną Poradnię Językową prowadziła Magdalena Borowska, pod opieką pani Beaty Bresler.

           

          • Jak odmieniamy czasownik lubić?
          Bardzo często błędnie odmieniamy ten czasownik w czasie przeszłym. Po prawne formy to:
          ja lubiłem/ lubiłam,
          ty lubiłeś/ lubiłaś,
          on lubił (nie lubiał), ona lubiła (nie lubiała), ono lubiło,
          my lubiliśmy/ lubiłyśmy,
          wy lubiliście/ lubiłyście,
          oni lubili, one lubiły.
          W czasie teraźniejszym - one/oni lubią, nie lubieją.

          • Linia oporu
          W Internecie możemy spotkać taki zwrot jak "najmniejsza linia oporu". Jest to forma błędna, ponieważ poprawnie powiemy "linia najmniejszego oporu".
          Podobnie jest z błędnym zwrotem "w każdym bądź razie" - bądź jest tu niepotrzebne, poprawnie mówimy "w każdym razie".

          • Wyrazy powtarzamy także przy wyrażeniach:
          - "powtarzać raz jeszcze" - w tym wypadku bez potrzeby powielamy znaczenie użytego czasownika, dlatego poprawnie powiemy po prostu "powtarzać".
          - "wracać z powrotem" - jest to ten sam błąd, dlatego poprawnie mówimy "wracać".

          • Co powiedzieć ludziom/ludzią?
          Ostatnio bardzo często możemy spotkać formę "ludzią". Jest to rażący błąd językowy, ponieważ rzeczownik "ludzie" poprawnie odmienimy jako "ludziom".

          • Pełnimy rolę?
          W wyrażeniu "pełnić rolę" błędnie dobieramy znaczenia tych słów. Rolę możemy odgrywać, a pełnić - funkcję, dlatego poprawne wyrażenie to "pełnić funkcję".

          • Owocem, który najbardziej kojarzy nam się ze świętami Bożego Narodzenia jest pomarańcza. Bardzo często używamy błędnej formy tego wyrazu - ten pomarańcz. Pomarańcza ma rodzaj żeński, dlatego poprawnie powiemy ta pomarańcza.

          • Jeśli postanowiliśmy spędzić tegoroczne święta w jednym z popularnych europejskich księstw, poprawnie powiemy jadę do Maroka, nie do Maroko.

          • Nasze ozdoby są Bożonarodzeniowe czy bożonarodzeniowe?
          Podobnie jak wielkanocny, bożonarodzeniowy jest przymiotnikiem - dlatego piszemy te wyrazy małą literą, pomimo tego, że pochodzą od nazw świąt.

          • Zimowe Igrzyska Olimpijskie - wielką literą?
          Jeśli takie wyrażenia jak zimowe igrzyska olimpijskie, mistrzostwa świata itd. występują samodzielnie i nie są wtedy nazwą własną, należy pisać je małymi literami. Wyjątkami są dopiero takie nazwy własne jak np. Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2014.

          • Wchodzimy w rok dwutysięczny czternasty...?
          Nie. Rok dwutysięczny był tylko jeden – jego zapis liczbowy to 2000. Nazwa każdego następnego roku obecnego tysiąclecia powinna zaczynać się od słów „dwa tysiące”, czyli np. dwa tysiące czternasty.

          • Czy istnieje różnica pomiędzy bynajmniej a przynajmniej?
          Te wyrazy są bardzo często używane przez nas zamiennie, jednak znaczą coś zupełnie innego: przynajmniej – nie mniej niż, minimalnie, natomiast bynajmniej – wcale, w żadnym razie. Warto zapamiętać tę różnicę!

          • Czy nasi skoczkowie mogą stanąć na najwyższym podium?
          Takie wyrażenie traci sens, ponieważ podium składa się z trzech osobnych stopni, z których jeden jest najwyższy. Poprawnie możemy więc powiedzieć "na najwyższym stopniu podium".

          • Czy możemy cofać się do tyłu?
          Tworząc takie wyrażenie powstaje pleonazm, czyli tzw. „masło maślane” – jest to wypowiedzenie, w którym jego jedna część zawiera te same treści, co w drugiej.
          Czasownik „cofać się” sam w sobie oznacza ruch czegoś lub kogoś w tył, więc nie możemy powiedzieć, że cofamy się do tyłu.
          Podobnym, bardzo częstym błędem jest fakt autentyczny.
          Fakt - to, co zaszło lub zachodzi w rzeczywistości – już sam w sobie jest autentyczny, ponieważ dotyczy czegoś prawdziwego.
          Pleonazmy są także tworzone poprzez dodanie przysłówka „bardziej” do wyższego stopnia przymiotnika, np. bardziej czystszy, bardziej lepszy, bardziej ładniejszy.
          Pozostałe wybrane przykłady pleonazmów:
          - błędna pomyłka
          - spadać w dół
          - wspinać się w górę
          - poprawić się na lepsze
          - akwen wodny
          - powtórzyć jeszcze raz

          • „Półtora” czy „półtorej”?
          Bardzo często spotykamy się z błędnymi formami: półtorej dnia, półtorej roku, półtora godziny. Jednak rodzaj liczebnika powinniśmy dostosować do następującego po nim rzeczownika, czyli:
          - godzina (r. żeński) -> półtorej godziny
          - rok (r. męski) -> półtora roku
          - nieszczęście (r. nijaki) -> półtora nieszczęścia

          • Niemniej czy nie mniej?
          W tym wypadku wszystko zależy od roli, jaką te słowa mają pełnić w zdaniu (oprócz tego różnią się także akcentowaniem).
          Gdy chcemy użyć go jako spójnika, piszemy ten wyraz łącznie, czyli „niemniej”. Może wtedy zastąpić takie spójniki jak np. ale i mimo to.
          Pisownię rozłączną stosujemy w połączeniu partykuły „nie” z przysłówkiem „mniej”.
          Powstaje wyrażenie „nie mniej”, równoznaczne z „tak samo”.

          • Domyślać czy domyślić się?
          Na początku należy podkreślić, że są to dwa czasowniki o odmiennym znaczeniu. Domyślić się jest czasownikiem dokonanym, a domyślać się – niedokonanym.
          Pierwszy z nich stosujemy więc opisując zakończone czynności, a drugi – czynność, która nadal trwa.

          • Wakacyjne pozdrowienia
          Możemy pozdrawiać tylko znad morza, nigdy z nad morza.
          Znad jest to przyimkiem złożonym, więc pisanym łącznie – tak samo jak np. zza, spod, ponad, poprzez.

          • Jeśli w restauracji chcemy zamówić to samo, co nasz znajomy, powiemy „Mi to samo” czy „Mnie to samo”?
          Na naszych oczach zachodzi zmiana w polszczyźnie, która może doprowadzić do przejęcia funkcji „mnie” przez „mi”. I choć forma „Mi to samo” jest obecnie bardziej powszechna, osoby przyzwyczajone do tradycji nigdy nie przystaną na „Mi to samo”, „Mi się wydaje, że...” i będą zdania traktować jako błąd.

          • Czy zdanie „Życzę Ci zdrowia, szczęścia i żeby spełniły się Twoje marzenia” jest poprawne gramatycznie?
          Można powiedzieć: „Życzę Ci zdrowia, szczęścia i żeby spełniły się Twoje marzenia”, choć zgrabniej byłoby: „Życzę Ci zdrowia, szczęścia i spełnienia marzeń”.

          • Przedmiot może być oryginalny czy originalny?
          Poprawna jest jedynie pierwsza pisownia tego słowa, jednak wymawiać możemy je na dwa sposoby – zarówno oryginalny, jak i originalny.

          • Plastik czy plastyk?
          Dopuszczalne są obie formy określające to tworzywo sztuczne, jednak pierwsza jest bardziej jednoznaczna – plastyk może oznaczać także artystę plastyka.

          • Kupiłem perfum/perfumy/perfumę?
          Obecnie ten rzeczownik występuje tylko w liczbie mnogiej, poprawnie powiemy więc Kupiłem perfumy. Forma perfum jest niepoprawna, a perfuma występuje już tylko w starszych słownikach.

          • Ubrać swetr?
          Forma swetr jest uznawana za niepoprawną, to jedynie regionalizm małopolski. Poprawnie zakładamy/ubieramy się w sweter.

          • Kupujemy loda czy lody?
          Ten rzeczownik występuje jedynie w liczbie mnogiej. Właściwie powiemy więc: Kupmy lody.

          • Mieszkamy w Europie Środkowo-Wschodniej/Środkowowschodniej.
          Zgodnie z definicją: Przymiotniki złożone z dwóch członów równorzędnych znaczeniowo piszemy zawsze z łącznikiem. Wyznacznikiem formalnym może tu być spójnik i, który podstawiamy zamiast łącznika. Np. flaga biało-czerwona (biała i czerwona), Akademia Górniczo-Hutnicza (górnicza i hutnicza), kraj przemysłowo-rolniczy (przemysłowy i rolniczy).

          • 10-cio metrowy, 20-sto lecie czy 10-metrowy, 20-lecie?
          To bardzo często popełniany błąd w pisowni. Oczywiście, wyżej wymienione wyrażenie wymawiamy: 10-cio metrowy, jednak nie możemy tego tak zapisywać. Piszemy zawsze: 10-metrowy, 20-lecie.

          • Dwudziesty kwiecień czy dwudziesty kwietnia?
          W tym wypadku nie mamy na myśli kolejnego kwietnia w przeciągu kilku lat, pierwsza forma jest więc niepoprawna. Jest to dzień miesiąca, czyli dwudziesty (dzień) kwietnia.

          • Na dzień dzisiejszy?
          Jest to niepoprawna forma. Właściwie powinniśmy mówić: na dzisiaj, dzisiaj.

          • Dwutysięczny trzynasty czy dwa tysiące trzynasty?
          Jeśli powiemy „dwutysięczny trzynasty”, brzmi to tak samo, jak „tysięczny dziewięćsetny trzeci”. Poprawnie wymawiamy więc dwa tysiące trzynasty.

          • Sklep został otwarty czy otworzony?
          Według słowników obie formy tego imiesłowu są poprawne, choć pierwsza jest używana zdecydowanie częściej – dla większości z nas wydaje się bardziej właściwa, ponieważ jest „milsza” dla ucha.

          • Piszemy zresztą czy z resztą?
          W tym wypadku największą rolę odgrywa to, co mamy na myśli. Zresztą – czyli poza tym, lub z resztą – z pozostałymi.

          • Odrazu czy od razu? Wyrażenia przyimkowe piszemy zawsze rozdzielnie, bez względu na ich znaczenie przenośne lub pierwotne. Są to połączenia przyimków z rzeczownikami, zaimkami, przysłówkami i liczebnikami. Piszemy więc od razu, tak samo jak: mimo woli, przeze mnie, nad wyraz, ode mnie, spode łba, z lekka, poza tym, za dnia. • Wogóle/wogule/w ogóle/wogle?
          W ogóle, ponieważ jest to przyimek złożony - składający się z przyimków „w” oraz „ogóle”.

          • Mógłbym/mógł bym, można by/możnaby?
          Formy bezosobowe, jak można, trzeba itp. piszemy oddzielnie z „by”, dlatego poprawna pisownia to „można by”. Formy osobowe – mogła (ona), powiedzieli (oni), piszemy razem z „by” i „bym”, tak jak np. „mógłbym”.

          • Wysłać SMS-a czy SMS?
          Zgodnie z prawidłową odmianą wysyłamy (kogo? co?) SMS, a nie SMS-a. Druga forma jest powszechnie przyjęta w języku potocznym, lecz jest błędna.

          • Keczup czy keczap?
          Mimo, że logika podpowiada, by słowo ketchup wymawiać tak, jak w języku angielskim - keczap, to jednak poprawną polską wymową jest keczup.

          • Pozdrawiamy z Międzydrojów/Międzyzdroi?
          Poprawna forma to Międzyzdrojów, ponieważ zgodnie z Wielkim Słownikiem Poprawnej Polszczyzny: „Złożenia mające formę liczby mnogiej przybierają w D. najczęściej końcówkę -ów, również ze względu na wymagania gramatyczne drugiego członu, np. brzegi – brzegów, Białobrzegów; zdroje – zdrojów.”

          • Byliśmy w Zakopanym czy Zakopanem?
          Chociaż bardzo często spotykana forma to „w Zakopanym”, jest ona błędna, ponieważ poprawną odmianą tej nazwy miasta jest „w Zakopanem”

          • Pokoi czy pokojów?
          Obie formy są poprawne, jednak pokoi jest używana częściej.

          • „Wziąść” czy „wziąć”?
          Czasownik „wziąść” nie występuje w słowniku języka polskiego. Jest to najprawdopodobniej najczęściej spotykany błąd w mowie i piśmie – wyszukiwarka gogle odnotowuje ponad 2,5 miliona stron, na których został użyty błędny zapis słowa „wziąć”. Warto zapamiętać, że w razie wątpliwości możemy zmienić je na rzeczownik – „wzięcie” a nie „wzięście”. Ponadto – ja wziąłem, a nie wzięłem.

          • andrzejki, mikołajki i sylwester – nie są one świętami ani dniami świątecznymi, lecz nazwami obrzędów, zabaw i zwyczajów, dlatego piszemy je małą literą. Sylwester możemy napisać wielką literą tylko wtedy, gdy mamy na myśli imię męskie.

          • Włączać/włanczać? Poprawną formą jest czasownik „włączać”, od niego tworzymy „włącznik”, a nie „włancznik”.
          Poszłem/poszedłem? Poszedłem, podobnie jak wyszedłem, bo on „poszedł” a nie „poszł”
          Ztąd/stąd? Stąd, tak samo jak stamtąd – pisownia zgodna z wymową.

          • Inne często popełniane błędy : narazie, napewno, wogóle, poprostu.
          Poprawna jest pisownia rozdzielna, ponieważ są to nadal dwa słowa, czyli: na razie, na pewno, w ogóle, po prostu.

          • Poprawny zapis dat:
          - 24 grudnia 2012r. (24 grudnia, nie 24 grudzień)
          - 24.12.2012r.
          - 24 XII 2012 r.

          • Wigilia czy wigilia?
          I tak, i tak, bo:
          wigilia – przeddzień, dzień poprzedzający ważne wydarzenie lub święto; uroczysta kolacja w przeddzień Bożego Narodzenia;
          Wigilia – 24 grudnia, przeddzień Bożego Narodzenia.

    • Kontakty

      • Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Jana Pawła II
      • 91 386 42 00
      • ul. Kościuszki 2, 72-346 Pobierowo Poland
      • Katolickie Przedszkole, Katolicka Szkoła Podstawowa
      • 91 386 42 00
      • Marcin Smoczyk
  • Galeria zdjęć

      brak danych